TUPNA LEH NGIMNA

TUPNA LEH NGIMNA. Agelh ~ Lian Muan Kim

 TUPNA LEH NGIMNA.
Agelh ~ Lian Muan Kim
Mihingte pen tupna ngimna a nei Pasian in tupna ngimna a nei dinga hong bawl ahi hi. Tua ahih manin tupna ngimna a neilo mi a nuntak thaman omlo-a sihna zahmahin dahhuai hi. Khatvei mikhat in Helen Adams Keller kiangah: Mit khuamuhlohna sangin a poi zaw bang a om zen tam maw, acih vial leh Helen in: Hakgega sa-a khuamuh loh poi zaw hi, na ci ziau hi. Tupna ngimna a neilo mi-in hakgega sa-a bang mah a mulo tawh kibang hi.

Tupna ngimna kician om lo pi-in na khat peuhpeuh kikhensat theilo-in i hun zong kizangsiam theilo-a i khut sunga om na khat peuhpeuh zong kizeksiam theilo hi. Na tampi kisem nuam mah ta leh matut zawh kinei lo hi. Uuk tampi kinei-a siam kinei lo hi. Lawpna tampi kinei-a kicim-tak baih hi. Huih nunna peuhpeuh ah kipuk duaiduai-a zungkip kikhalo hi. Mi khempeuh kilungkim sak nuama, a tamzaw in hong hua thei hi.


Tupna Ngimna Neihkul
Mipi a tam zaw in tupna ngimna a neih loh pen phadawm sa ing. Mipi khempeuh pen makai hi zenzen lo hi. Ahi zongin kipawlna tampi, pawlpi tampi leh innkuan tampite in tupna ngimna i neih loh uh ciangin bel dahhuai sa ing. Innkuan khatciat in nisim nek ding dawn ding kizonga tua teng peuh tawh i hunte beibei hi. Kipawlna tuamtuam leh pawlpi tuamtuamte ah zong tupna ngimna kician omlo ahih manin a ngei mah ngeingei lela, kum beibei ta leh kilam-danna om ngei mello hi. Khantohna omlo bek hilo-in kikiam suksuk lai hi. Tua ahih manin makaite in mipite itna leh veina takpi tawh mailam saupi khuala, mimal a ding bek hilo, mipi phat tuam na dingin tupna ngimna i neih theih ding kisam hi.

Tua ban-ah, tupna ngimna pen a huampi-in kinei thei meimai lo ahih manin ei tupna ciatciat i kiciatsak sitset ding thupi hi. Tua hi-a, mimal a ding ahi zongin mipi a ding ahi zongin tupna ngimna na neihna ah tua tupna ngimna pen mipi-a hilo-in nang aituam, nang bek ih neih ahih lam na phawk ding zong kisam hi. Banghang hiam cih leh, Pasian in nang hong sepsaknop pen nang mah in nasep ding hi-a, midangte tupna pen nanga hilo-in nang tupna zong midangte-a hi tuanlo hi. Tuampian vilvel ahih manin midangte kiangah na pulaak ciangin zong hong kizahko, hong kinuihsan thei lel kha ding hi. Phamawh kei, tum veve, ngim veve in. Hong gualzawh pih ding Pasian hi.


Tupna Ngimna Khat
Sawltak Pawlu in banghangin kum 30 val deuh sung in Zawmah gam khempeuh phial ah lungdamna thu 39 taangko zo hiam. Tupna ngimna khat bek a neih hang ahi hi. Philippi 3:13 ah Pawlu in, Ka tha khempeuh tawh hih na khat bek ka tum hi; A beisa khempeuh mangngilhin kamai-a om na bek enin ma kazam hi. ci–in tupna a neih lam kilangtakin hong gen hi. Pawlu cih bangin tupna ngimna khat bek i neih ban-ah tua dong i tun mateng mazama, i tai ding kisam hi. Pawlu in, Tua kidemna kung dong mah mitsuan ni, Pasian in ei-a dinga hong koihsak na khempeuh a ngahnuamte aw, ci-in hong zawnlai hi (Phil 3:15). Tupna kician nei-a tua bek mah i mitsuat gige ding leh tua Topa hong koihsak i sep ding na khat i zawh ciangin Topa minthan na ding mah ihihsak ding thupi mahmah hi.

Billy Graham Pasian nasep a kipatcilin tupna khat bek nei-a, a lunglut huai na dang tampi om mah ta leh tuate tawh buailo-in vakkawn sia sepna bekah a lungsim pia-a, tuabek mah sep in nei hi. Mite in vangtung gam lutna kongkhak a muh na ding uh pen ama tupna hi-a, tua bek mah mitsuan gige in nasem hi.

A mel hoih in a tha zong hoih ahih manin Paramount Pictures Corporation in minta (kineihsiam pa) dingin kun uh hi. 1950 kum bei lamin NBC in na sep guan ding, kum khat dollar awn khat pia ding, ci-in kun uh hi. Ahi zongin Billy in tuate nial hi. Cialpi a bawlna khatah mikhat in dong a: Billy aw, hi banga khuapi sung khawngah cialpi na bawl pen sum le paai na deih man hiam, ci in dong hi. Tua leh Billy in a ipsung pan in laidal khat hong lakhia-a: Hih laidal pen Hollywood pana hong kikhak hi. Sum tampitak tawh minta sem dinga hong sam uh hi. Sum deih hi leng sum zong ning, ci in dawngkik ziau hi. A tupna ahi Pasian nasep ding bek mah thupisaka, sum le paai in puksak zo lo hi.

1963 khit deuhin President Lyndon Johnson tawh tui pek khawm uh hi. Tua leh, Lyndon in Billy kiangah: Billy aw, tu-a ka president sep ka mankhit teh president sem dingin mekuang lui ve; kei hong pawlpih khempeuh, nang pawl dingin hong pia ning, ci hi. Ahi zongin Billy in: President pa aw, nang nasep semthei kei mai ning, cih san hi. Tua leh President Lyndon in: Ka ciamnuihna hilo ai ve Billy, America lumlet zo takpi ding nai ve, ci-in dawngkik hi.

President Richard Nixon in zong Billy pen America tangmi ding leh cabinet ah ama ut bangbang a sem dingin zawn hi. 1952 pat lam in, Texas-a mihau mahmah ahi H. L. Hunt in: Billy aw, president sem dingin mekuang na lui peuhmah leh dollar awn guk hong pia ding hing, ci-in kam-ciam lai hi. America President sep ding pen Pasian sawlna hilo ahih manin Pasian thugenna leh kikholhkhopna tuamtuamte lo ngal, gamsung vai tawh buai nuam lo hi.

1966 kum bei kuan lamin Christian University pi khat a kipat na dingin kihanthawn hi. John D. MacArthur in: Billy aw, Christian University khat kipan in la, Graham University ci in. A leitang ding pen acre tul khat a pha Palm Beach Gardens hong pia ing. Kipatcil kum bel dollar awn sawm bei-in cin, tua khit teh bel kum nga sung, kum khat in awn 3 ta bei-in teh, kei man hong sik ning, ci hi. Tua kipan leh Yale leh Harvard University tawh liangko kikima, a lamsawm ahi hi. Billy in tawlkhat a ngaihsut khit ciangin Pasian hong sapna hi kei, ci-in nial leuleu hi.

Billy in pilna thupi sa mahmah hi. Wheaton College khawng, Gordon-Conwell Divinity School khawng leh Fuller Theological Seminary khawng bang zong ahih theih zahzah in huh hi. Pilna thupisa-in Sang zong thupisa hi. Ahi zongin ama tupna leh Pasian sapna ahi vakkawn sia sep ding bek mah ngaihsutin nei-a, tuabek mah a tawp dong a tun na dingin hanciam zaw hi. Pasian sawlna tawh kituak a tupna ngimna nei ahih manin a dang tuamtuamte in nawngkaisak zolo hi. Billy Graham Evangelistic Association mah hoihtakin zomto ahih manin amah tawh nasem khawm nuam mi tampitak hong om veve hi. Tua hi-in, tupna ngimna a nei makai pen na dang tuamtuamte hangin hoilo-a, ama tupna bekmah mitsuanin tangtakin pai hi.

Tupna ngimna a neilo makai khat pen mite in zuihtak salo uh hi. Banghang hiam cih leh tua bang makai khat in tun nading mun kician neilo-a huihlaka lengleng na khat peuh tawh kibang lel a hih man hi.

Tupna Ngimna bek tawh kikhangto
Tupna ngimna icih ciangin a om nailo khat muhkholhna hi-a, upna tawh kibang hi (Heb 11:1). Mipi 600,000 val in bang hangin Mawsi zui uh hiam cihleh Mawsi in a kimutheilo Pasian leh a kimu nailo Canaan gam a muhkholhna hang ahi hi. Elisha nasem pa in a umcih galkap honpite amuh laitakin Elisha in vantung galkaphonte na mu hi (Kumpite Nihna 6:15-18). Tua hi-in tupna ngimna a nei, a kimu lo nate a mukhol mite bekmah zuihtak kisa hi.

Lai-atsiam Katherine Anne Porter in: mipi 50% in koi lam zuana pai cih theilo uha, 40% in a pai nang mun uh a khensat theihloh laitak un 10% bek in koilai ah paiding cih a thei uh hi, ci-in gelh ngei hi. Mipi a tamzaw in tupna neilo uh ahih manin a tun na ding uh mun, a lak thei ding makai kisam uh hi. Tua ahih manin makai khat in mipite a ma tupna musak dinga, tua nungzui-in mipite a kalsuan pih theih pah ding kisam hi. Mipite pen a tunna ding mun uh muhsak ding thupi hi. Banghang hiam cih leh mite in a sinthu uh 89% pen muhna pan hi-in, 10% pen zakna pan hi-a 1% pen lawnkhakna leh a nam zakna tuamtuam pan hi, ci-in thungaihsun siamte'n gen uh hi.

Mite-in a sinthu uh 89% pen muhna pan ahih manin na paipih na ding mun ahi, na tupna na ngimna musak lecin lawptakin hong zui ding uh hi. Hong zuih kei ua leh makai na kisak hangin makai na hikei-a, lampai mikhat na hilel hi. Tua ban-ah, mipite in na tupna, na ngimna mukhin napi hong zuihnop kei ua leh kisitphat mahmah kul ding hi. Na tupna, na ngimna thupi mah hiam. Pasian minthan nading mah hiam. Mite phattuampih nading hiam. Nang angsung bek a zong na hiam. Khantoh na ding leh phattuam na ding omlo pi-in mite-in na nung hong zuilo ding uh hi.

Tupna ngimna icih in upna tawh kibang hi, icih mah bangin a kimu nailo na khat muhkholhna ahi hi. Tua hi-in tupna ngimna na neih ciangin zong mihingte lam pang pan a piangtheilo phial ding tawh a kibat hangin tum veve in la, ngim veve in. Hong piang nailo, hong tangtung nailo ahih ban-ah kua mah in a muhkholh loh hang maha tupna ngimna, a kici hi zaw hi.




Na Tupna Na Ngimna Lian Sak In
Tupna na neih ciangin a baih ziau ding na khatpeuh tum ken la, Pasian in a tuam zekin thupha hong piak kei leh ahi zo ngiatlo ding zaha a lian tupna thupi nei in. Khuk dinga thunget loh a phamawh tupna, na pilna leh na siamna tawh ahi zolo ding tupna, na neihsa na lamsa in a cin zawh loh ding tupna nei in. Tua bang tupna bek neihtaak a, tua bang tupna bek mah in Pasian minthang sak in mi tampi nuam tuam sak ding hi. Tua bang tupna bek mah in na nuntakna hong kilamdang sak dinga, Pasian tawh hong kinai zaw sak ding hi.

 America makai pi ahi John Adams in 1774 kumin England kumpi khut sung pan suahtakna ngaha mi nam thak khata kipat ding, cih a gen laitak in ahi theilo phial ding tawh kibang hi. Ahi zongin tua zawh kum nih khit ciangin United States of America hong piangkhia hi.

England makai pi khat ahi William Wilberforce in 1789 kumin numei, pasal leh naupangte kilei-a, sal a ki-kaihna beisak ding, ci-in kum 8 sung tawntung a hamciam hangin kinial den hi. Ahi zongin tua tupna mah nei tentan in sal khawina peuhmah a bei na ding hanciam ahih manin ama sihma ni 4, 1833 kumin sal khempeuh in suahtakna ngah takpi hi.

College Siapi khangmoi simtham khat in: Kum 50 sungin mite van ah leengthei ta ding hi, acih leh Bishop khat in: Hai navet om kei, vantung mite bek leengthei hi, ci-in dawng hi. Tua Bishop pa min in Wright hi-a a tapa nihte min in Orville leh Wilbur hi a, Wright Unaute ahi uh hi. A muhna uh, a omna uh kibang mah tase leh a tupna uh kibang lo hi. A Pa in kileeng thei ken teh acih laitakin a tate-in kileeng thei ding cih muhkholhna leh tupna ngimna na nei uh hi.

John F. Kennedy in a thugen-na khat ah: Kum 10 sungin Khapi tungah America-te America-te Khapi-tung tung ding hi, acih pen a haivai phial kampau ahi hi. Bangmah om nai takei leh zong tuabang tupna hong neihna tawh kizui-in a man amuh khak loh hangin America-te 1969 kum in Khapi tung hongtung takpi uh hi. Hihbang makai a neikha-te hampha sa mahmah ing. Makaipa in tupna ngimna nei-a, mipite'n zong lawptakin zuipah uh hi. Khapi tung tunding kitum vilvel kei leh a kitung tam! Huihlakah lentheih na ding kitum vilvel kei leh vanleng a om tam! Tupna om kei leh tunna omlo ding hi.

Mi pawlkhatte pilna siamna nei napi uh tupna neilo uh ahih manin bangmah tangcing sem zolo uh hi. Pawl-khatte leuleu pil khollo, siam khollo napi tupna nei tentan uh ahih manin milian, mithupi leh makai hoih khawng hongsuak uh hi. Na khutsung ah bang om cih sangin namit in bang mu-a bang tum na hiam cih thupi zaw hi.

Na Tupna Na Ngimna Bang Hiam
Nang tupna nang ngimna bang ahi hiam cih hong theihpih lo hing. Midangte in zong hong theihpih kei kha un teh. Na tupna liansak in la, sangsak in. Bangmah lo panin van le lei a bawl Pasian muanna tawh na lianpi tum in. Ama minthan na ding bekmah tupin nei in la, thunget-na tawh na lampi ding zong in. Khuadak khia in la, kalsuan in. Tua na tupna na tun na dinga kisam pilna, siamna leh sum le paai zongin la, na lawm ding tel in. Topa‘n tupna nei mite mah thupha pia hi.

Tupna nei-a kalsuante a tupna uh tung hi. A tun kei phial ua leh zong tupna neilote leh tupna nei napi tua banga kalsuan lote sangin gamla tung zaw veve uh hi. Na tupna na ngimna bang ahi hiam!

A zenzenin tupna ngimna na neih nai kei leh neih sawm hamtang in. Nakpitakin thu-ngen in la, Laisiangtho sim in. Nang sep dinga hong koihsak pen bang ahi hiam, ci-in dong in. Kei nongsap leh kongdawngkik dinga, a ki-imcip thu lianpite kong gen ding hi, aci i Pa Pasian dong in la, lungsim takpi tawh Amah zong in. Na mu taktak dinga, hong hopihna na za taktak ding

Tua hi in, Pasian hong piak ahi na tupna na ngimna pen na nuntakna ah a hunhunin:

1) Ngaihsun Kikkik In:
Na thanem ciang ahi zongin na thakhauh ciang ahi zongin ngaihsun kikkik in. I gual-lelh ciangin kimangngilh thei-a, i gualzawh ciangin zong kimangngilh thei veve hi. Lungkiat ciangin kimangngilh thei-a, lungnop ciangin zong kimangngilh thei veve hi. Na khat peuhpeuh hangin i tupna i ngimna kimangngilh thei pahpah ahih manin ngaihsut kikkik ding thupi hi. Tua in, hong thahatsak den dinga, hong lawpsakin hong gualzosak ding hi.

2) Mimal tungah Pulaak In:
Gualzawhna khatkia bek in kingah zolo ahih manin na tupna na ngimna pen mimal tungah na pulaak ding kisam hi. Na lawm na gual tungah ahi zongin na zi na ta tungah ahi zongin pulaak le cin hong pawlpih ding mi na ngah dinga, gualzawhna lam na ma-nawh ding hi. Mimal tungah na pulaak ciangin na pulaak nate in aituam ngaihsut baih zaw uha, hong pawlpih ding kician na nei ding hi.

3) Mipi tungah Pulaak In:
Mimal tungah na pulaak khit ciangin zong mipi tungah pulaak in la, pulaak kikkik in. Na pulaak masak in hong ki-awlmawh lo kha phial ding hi. Hong zahpih om dinga, hong hanthawn zong om veve ding hi. Ahi zongin na pulaak kikkik ciangin mite in na zaza ding uha, hong veipih ding uh hi. Mite in hong thei semsem ding uha, thu hong ngetpih ding mi kibehlapin lungsim khatha leh sum le paai neih le lam tawh hong panpih ding zong hong om ding hi.

Endnotes

1) Helen Adams Keller pen June 27, 1880 kumin Tuscumbia, Alabama, USA ah suaka, a suah zawh kha 19 a phak ciangin cina lua mahmah ahih manin tua-a kipan a mit leh a bil kizang thei nawnlo hi. Ahih hangin Manglai, French, Latin, German leh Greek laite siam mahmah hi. Radcliffe College pan 1904 kumin kuitungtakin sang man hi. A paaktatte' gelh laibute a bu bupbupin lotngah hi. A piang bangbang a hoihlamin la thei ahih manin cidam lohna tampi kawmkal pan gualzawhna leh pahtawina tampi ngahin mi minthang mahmah khat hong suak hi. June 1, 1968 kumin Easton, Connecticut, USA ah si hi. A khan sungin leitung gam 39 ah khualzina, America President-te ahi Grover Cleverland pan Lyndon B. Johnson ciang tawh kithei-in mi minthang Alexander Graham Bell, Charlie Chaplin leh Mark Twain-te tawh zong kizawl hi.

2) Sawltak Pawlu pen Tarsus khua-a piang (Nasemte 9:11) Judah mi (22:3) hi-a Zawma gammi hihna zong a suahlimin nei hi. Hebia lai, Aramaic lai leh Greek lai siam hi (21:40). Greek mi thungaihsun pu Athenodorus a 46 sih A.D 7 kumin Pawlu naupangno ahih manin Zeisu tawh kigual phial kha thei ding hi. Thuciamlui kum 4 sung sinin nal mahmah hi. Kum 10 a phak ciangin Mawsi thukhamte khiatzia leh letzia hong sin leuleu-in Siapi Gamaliel khutnuai pan hong khangkhia-a Pharisee hong suak hi. Kum 30 val a phak ciangin hong piangthak a (Nasemte 9), lungdamna thu taangko hong kipan hi. Thuciamthak sung-ah ama gelh bu 13 (a lian 87) om hi. Tuate sungah Abiahang 21 vei, Isaac 3 vei hel hi. Nasemte leh a laikhakte sungah Mawsi 13 vei, Davuih 8 vei, Isaiah 6 vei leh Adan 7 vei hel hi. Khasiangtho in thu-um mite-a ding na a sepsak dan nam 26 ban-ah Laisiangtho thu, Pasian thu, Zeisu thu, Vantung mite' thu, Mihingte' thu, Mawhna thu, Gupkhiatna thu, Pawlpi thu leh Hongtung ding nate' thu a gen loh omlo hi. Dotna bekbek 250 nei hi. Thu thupi mahmah 65 bang hoihtak hilhcian hi. Thu gentehna (khaici, ling, bawngnawi, tai kidem mi) tuamtuam pen 134 bang gen hi. Sawlna 390 vei nei hi. Zawmah kumpi Nero in A.D 68 pawlin ngawngtan hi.

3) Billy Graham pen November 7, 1918 ni-in Charlotte, North Carolina ah suak hi. Mizawng innkuan pan khangkhia-a a minthang khollo Mordecai Ham thugenna tungtawnin piangthak hi. 1940 kum ciangin Wheaton College ah sangkaha, a zi ahi Sen gama zato sangmang minthang Dr. L Nelson Bell tanu Ruth tawh kimu kha-in August 13, 1943 ni-in kiteeng uh hi. Tanu 3 leh tapa 2 nei uh hi. Billy pen 1949 kuma Los Angeles khua ah cialpi a bawlna panin hong minthang khia ahi hi. 1973 kumin Korea gam Soeul khuapi-a cialpi ah mi awn khat val in a thugen ngai uh-a munkhat a mipi kikhopna lakah a tampen hi ding hi, kici hi. Pasian in nakzat mahmah ahih manin Pentekohte pawi ni-a kipan Pasian nasemte lakah mi a tam pen mai-a Pasian thu taangko khiapa hong suak hi. Thu-um mite leh US president-te bek hilo gamdang kumpi tuamtuamte in zong thupi sa mahmah uh-a kum zalom 20 sunga mi thupi pen khatin ciamteh uh hi. 

4) Lyndon Baines Johnson pen August 27, 1908 kumin Johnson City, Texas ah suak hi. Disciples of Christ 47 pawlpi pana khangkhia hi-a, a zi Claudia Alta Taylor tawh ta 2 nei uh hi. 1961-1963 sungin US vice president a 27th na sema 1963 kum mahin US president a 36th na suakin term 2 tak sem hi. John F. Kenedy a kithah cianga President sem hi-a Kenedy tupna khat ahi Khapi tung kah na ding tawh kisai zong nakpi takin hanthawn hi. January 22, 1973 kumin lungtang natna tawh si hi.

5) Richard Milhous Nixon pen January 9, 1913 in suaka, 1940 kumin Thelma ―Pat‖ Ryan tawh kitengin tanu nih nei hi. 1953-1961 ciangin US vice president a 36th na sema, January 20, 1969 kuma kipan President a 37th na semin term khatbek sem hi. USA tangthu ah Vice President nih vei a sep khitteh President sem dinga kitel amah bek om pana, President sem kim lai, a tawp zong amah bek mah om hi. April 18, 1994 in si hi.

6) John Adams pen October 30, 1735 ni-in Quincy, Massachusetts ah suaka July 4, 1826 ni-in si hi. Unitarian pawlpi sungpan khangkhia-a Laisiangtho sim zong thupi sak mahmah hi. A it a zi Abigail Smith tawh ta 5 nei uh hi. 1796 kumin US-te 2nd president suak hi. A tapa John Quincy Adam (1767-1848) pen US-te 6th president suak ahih manin tu ciangciang America tangthu ah pata-a president suak pen hite pata leh George H.W. Bush-te pata bek om pan hi.

7) William Wilberforce pen August 24, 1759 in Yorkshire ah suaka innkuan cithei khat pana khangkhia ahi hi. Kum 9 a phakin a pan sihsan ahih manin Londan-a a pano kiangah sang kikahsak hi. Tua panin lungdamna thu za-a, Pasian thu sungah nuamsa-in lasak zong siam hi. Kum 21 a phakin Cambridge sang naupang ahih hang Member of Parliament (MP) suak hi. 1797 kumin Barbana A. Spooner tawh kimu-a, a kimuh zawh uh nipi 5 khit ciang tenpih hi. Kum 10 a cin ma-in nau 6 nei uh hi. July 29, 1833 ni-in si-a, August 3 ni-in kumpi mi thupite kivuina Westminster Abbey ah kivui hi.

8) Wright Unaute (Orville Wright August 19, 1871—January 30, 1948; Wilbur Wright April 16, 1867-May 30, 1912) pen vanleng bawl masapen-te ahi uh hi. Vanleng a bawl ma un Dayton khua Ohio ah bicycle bawl uha, amau bicycle ding bawltawm ngiat lai uh hi. Tawlkhat khit ciangin mun hoih zaw leh huihnun dan zong hoih zaw sa uh ahih manin Kitty Hawk khua ah hong kituah uha, vanleng bawl hong kipan uh hi. A bawlcil un sing vanleng hi-in gihtuak simtham hi. Kitty Hawk khua North Carolina, USA ah December 17, 1903 kumin a vanleng bawl masak uh seconds 12 sung lengin pi 120 (37 m) leng zo hi. Hanciam mahmah uh ahih manin tua kum mahin Wright Company phuan uha, vanleng hoih nono bawlin zuak ziahziah uh hi.

9) John F. Kennedy pen Ireland ah kial a tun cianga South Boston, USA ah a lal Irish mite' suan le khak ahi hi. May 29, 1917 in Brookline, Massachusett ah suaka RC pawlpi sung pan President ngah masa pen ahi hi. 1940 kumin Harvard pan sang mana, 1943 in tui galkap tum hi. Jacqueline Bouvier tawh September 12, 1953 in kiteeng uha, ta 3 nei uh hi. 1960 kumin USA te' president 35 na hong suak hi. November 22, 1963 kumin Dallas ah mawtaw tawh a pai laitakin thau tawh kisuamlum hi. America President lakah a naupang pen khat leh a sibaih penin kiciamteh hi. Arlington han ah March 14, 1967 in kivui hi. Hih a han pen innkuan han bang phialin a zi leh a tate nih tawh zong kivui hi. A sanggam khat ahi Robert F. Kenedy (New York Senator, 1968) leh a sanggam dang khat mah ahi Edward (Ted) Kenedy (Massachussets Senator, 2009) te zong hih han mah ah kivui uh hi. 

Comments

Popular Posts